HOOFDSTUK 6: OVERGEVOELIGHEID VOOR ZINTUIGLIJKE WAARNEMINGEN 

6.1 SCHERPE GELUIDEN

70 à 85 procent van de mensen met het syndroom van Asperger ervaart drie soorten geluid als extreem onaangenaam. De eerste categorie bestaat uit plotselinge, onverwachte geluiden, die wel eens beschreven worden als 'scherp'. Voorbeelden zijn een blaffende hond, een rinkelende telefoon, iemand die hoest, een brandalarm op school en de klik van een pennendop. Tot de tweede categorie behoren hoge, aanhoudende tonen, waaronder vooral het geluid van kleine elektromotoren in huishoudelijke apparaten, zoals keukenmachines of stofzuigers, of het geluid van een doorgespoeld toilet. De derde categorie omvat verwarrende, complexe geluiden of veel geluiden door elkaar, zoals bijvoorbeeld het rumoer in een winkelcentrum of op een sociaal evenement.

Als mensen zich niet goed kunnen voorstellen hoe dit allemaal voelt, kunnen ze het vergelijken met het gevoel dat veel mensen ervaren als iemand met de vingernagels over het schoolbord krast. Iets wat velen kippenvel bezorgt.

Mensen met het Asperger-syndroom kunnen omgaan met deze overgevoeligheid door het geluid te dempen met oordopjes. Wie deze altijd bij zich heeft kan ze indoen wanneer hij of zij in een winkelcentrum terecht komt of moet stofzuigen. Of men luistert met een koptelefoon naar muziek, iets wat de storende geluiden camoufleert en ook nog eens een rustgevend effect kan hebben.

Als een kind wordt uitgelegd hoe het ondraaglijke geluid ontstaat en hoe lang het duurt, wordt het bijvoorbeeld minder angstig als het beseft dat handendrogers in openbare toiletten na een bepaalde tijd automatisch uitschakelen.

6.2 OVERGEVOELIGHEID VAN DE TASTZIN

Overgevoeligheid voor bepaalde aanrakingen komt bij meer dan 50 procent van kinderen met het Asperger-syndroom voor. Nieuwe kleren willen zij dikwijls niet aandoen, omdat deze erg ongemakkelijk zitten. Het hoofd, de handen en bovenarmen zijn extra gevoelig. Hierdoor kan het kind volledig over zijn toeren raken wanneer het haar gewassen of geknipt wordt. In de klas wil het kind soms niet meedoen met een activiteit omdat het een hekel heeft aan vingerverven of werken met boetseerklei. Kinderen met het syndroom van Asperger zijn soms bang voor de nabijheid van andere kinderen omdat ze dan onverwacht aangeraakt kunnen worden. Naar een familiefeest gaan is ook niet leuk omdat er dan waarschijnlijk gekust en geknuffeld wordt. Overgevoeligheid van de tastzin heeft vaak ook negatieve gevolgen voor de seksuele relatie tussen een volwassene met het Asperger-syndroom en zijn of haar partner. Hiervan genieten zullen zij meestal niet, wat niet mag gezien worden als een gebrek aan liefde.

6.3  OVERGEVOELIGHEID VAN DE SMAAK- EN REUKZIN

Kinderen met het syndroom van Asperger zijn vaak erg kieskeurig met eten. Een aantal jaren lang eten ze bijvoorbeeld elke avond hetzelfde, wat lastig is voor de moeders, die het kind gezonder willen zien eten. Na verloop van tijd gaan de meeste kinderen wel gevarieerder eten, en als ze volwassen zijn is de overgevoeligheid verdwenen.

De weerstand tegen een soort groente of fruit kan ook te maken hebben met de hoge gevoelig- heid voor specifieke geuren. Een geur waar andere mensen van houden, kan door een kind met het Asperger-syndroom als te sterk en dus ook als een stank ervaren worden. Iemand met een overgevoelige reukzin kan misselijk worden van de geur van parfum of deodorant, aangezien deze sowieso al straf ruikt. Deze overgevoeligheid kan ook wel voordelen hebben. Als een speciale interesse bijvoorbeeld uitgaat naar wijnen en iemand alle geuren hiervan uit elkaar kan houden, kan hij een echte wijnkenner worden en er zijn beroep van maken.

6.4 VISUELE OVERGEVOELIGHEID

Overgevoeligheid voor bepaalde lichtsterktes of kleuren komt bij ongeveer één op de vijf mensen met het syndroom van Asperger voor. Ze worden verblind door fel licht. Sommige kinderen die veel details zien, kunnen tekenen met fotografisch realisme. Sommige visuele effecten kunnen erg lastig zijn. Bijvoorbeeld licht dat weerkaatst op het schoolbord, waardoor een kind niet meer kan lezen wat er op staat en de aandacht sterk wordt afgeleid. Ook gebeurt het dat mensen iets zoeken maar het niet vinden, terwijl het vlak voor hun ligt en anderen het wel zien. Er zijn echter ook prettige visuele ervaringen. Sommige kinderen met het Asperger-syndroom beleven bijvoorbeeld veel plezier aan symmetrie. Bij volwassenen kan dit uitgroeien tot een interesse voor architectuur.